AKTİF RASYOSU YÜRÜRLÜKTEN KALDIRILIYOR
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (“BDDK”) 24.11.2020 tarihli toplantıda aldığı 9271 sayılı karar (“Karar”) ile Aktif Rasyosunun 31.12.2020 tarihi itibariyle yürürlükten kaldırılmasına karar vermiştir.
I. GENEL OLARAK AKTİF RASYOSU
BDDK, 18.04.2020 tarihli toplantısında aldığı 9000 sayılı karar ile ilgili mevzuat hükümlerine dayanarak; COVID-19’un ulusal ekonomiye olan zararının en aza indirilmesini teminen bankalardaki likiditenin etkin kullanılması, yabancı para talebinin kontrol edilmesi ve iç borçlanma için kaynak yaratılması amacıyla; 01.05.2020 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ve haftalık hesaplama esasına göre yeni bir finansal denklem geliştirmiştir. Aktif Rasyosu olarak isimlendirilen bu hesaplama temelde, bankaların bilançolarındaki aktiflerin likiditesi ile ilgili bir finansal rasyodur. Aşağıda yer alan formülden ibaret finansal enstrüman ile bankaların mevduatları krediye dönüştürme oranını arttırmak ve Merkez Bankası ile borçlanma alanını genişletmeyi hedeflenmiştir. Dolayısıyla amaç, cari dengede oluşan açığın ve harcamaların finansmanının sağlanabilmesidir.
𝐴𝑘𝑡𝑖𝑓 𝑅𝑎𝑠𝑦𝑜𝑠𝑢 = [𝐾𝑟𝑒𝑑𝑖𝑙𝑒𝑟 + (𝑀𝑒𝑛𝑘𝑢𝑙 𝐾𝚤𝑦𝑚𝑒𝑡𝑙𝑒𝑟 × 0,75) + (𝑇𝐶𝑀𝐵 𝑆𝑤𝑎𝑝 × 0,75)] / [𝑇𝐿 𝑀𝑒𝑣𝑑𝑢𝑎𝑡 + (𝑌𝑃 𝑀𝑒𝑣𝑑𝑢𝑎𝑡 × 1,751)2]
II. AKTİF RASYOSUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER VE KALDIRILMASI
BDDK, Aktif Rasyosu düzenlemesinin ardından sırasıyla 9003, 9042, 9125, 9170 ve 9238 sayılı kararları yayımlamış ve gerek Aktif Rasyosuyla ilgili olarak düzenlemede yer alan hususlara açıklık getirmiş ve detaylandırmış gerekse de formülde yer alan tanımlarda, oranlarda ve katsayılarda sektör taleplerini ve ekonomik durumun gerektirdiklerini göz önünde bulundurarak değişikliğe gitmiştir.
Sektörden gelen talepler ve ekonomide normalleşme adımları çerçevesinde BDDK, Aktif Rasyosunu 31.12.2020 tarihinden itibaren kaldırmaya karar vermiştir. Bu sayede, bankaların kredi verme ve Swap faaliyeti, menkul kıymet alımları, TL ve döviz mevduatları ve benzeri faaliyetlerini kendi finansal durumlarına göre planlamasında esneklik sağlanmıştır.
1 BDDK’nın 29.05.2020 tarih ve 9042 sayılı kararı ile 1,25 olan Yabancı Para Mevduat katsayısı 1,75’e yükseltilmiştir.
2 Formülde yer alan her bir unsur alt kalemlerden oluşmakta olup; unsurun hesabında alt kalemler farklı katsayılarla değerlendirilmiştir.
Kurul’un farklı kararlarıyla bu katsayılarda da değişiklik yapılmış, sınırlar ile istisnalar getirilmiş ve eklemeler yapılmıştır.
