Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu (“BDDK”) tarafından, pandeminin bankacılık-finans sektöründeki olumsuz etkilerinin en aza indirilmesi amacıyla birçok geçici önlem alınmış ve bunların 31.12.2020 tarihine kadar yürürlükte kalması öngörülmüştü (“Geçici Önlemler”). BDDK’nın 08.12.2020 tarihli ve 9312 sayılı kurul kararı (“9312 sayılı Karar”) ile (i) Geçici Önlemler’den bazılarının yürürlük sürelerinin 30.06.2021 tarihine kadar uzatılmasına, (ii) diğer Geçici Önlemler’in yürürlük sürelerinin ise sektörün mali şeffaflığının sağlanması ve olası risklerin etkin yönetilmesi amaçlarıyla uzatılmamasına ve 31.12.2020 itibarıyla yürürlükten kaldırılmasına karar vermiştir.

I. YÖNETİCİ ÖZETİ

1. Aşağıda yer verilen önemli düzenlemelerin yürürlük sürelerinin 30.06.2021 tarihine kadar uzatılmasına karar verilmiştir.

(i) Ödemelerinde 30- 90 gün arasında gecikme olan kredilerin birinci grup olarak takip edilerek bunlar ile ilgili olarak 30.06.2021 tarihine kadar özel karşılık ayrılması zorunluluğu olmaması,

(ii) Ödemelerinde 90-180 gün arasında gecikme olan kredilerin ikinci grup olarak takip edilerek bunlar ile ilgili olarak 30.06.2021 tarihine kadar özel karşılık ayrılması zorunluluğu olmaması,

(iii) Yeniden yapılandırılan krediler bakımından bu kredilerin üçüncü grup altında sınırlandırılmasını şart koşan ilgili hükmün uygulanmaması,

(iv) Yeniden yapılandırılan donuk alacakların ikinci grup olarak takip edilmesi için takip süresinin 1 yıl yerine 6 ay olarak uygulanması.

2. Aşağıdaki önemli yükümlülük ve şartlar bakımından ise 31.12.2020 tarihinden sonra Geçici Önlemler’den önceki uygulamaya dönülmesine karar verilmiştir.

(i) Finansal teminatlara ilişkin olarak zamanlaması ve aralıkları bankaların takdirlerine bırakılan

değerleme işlemi eski haliyle, en fazla 6 ayda 1 kere uygulanacaktır.

(ii) Likidite karşılama ve yeterlilik oranlarına ilişkin muafiyetlerin sona erdirilecektir.

II. YÜRÜRLÜĞÜ UZATILAN DÜZENLEMELER

9312 sayılı Karar ile Kredilerin Sınıflandırılması ve Bunlar İçin Ayrılacak Karşılıklara İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (“Karşılıklar Yönetmeliği”) başta olmak üzere bankaların sermaye ve özkaynak  hesaplamaları, banka ve kredi kartlarına ilişkin çeşitli alanlarda takdir yetkisi tanınması ve sair düzenlemelerin yürürlükleri 30.06.2021 tarihine kadar uzatılmıştır:

1. Karşılıklar Yönetmeliğine İlişkin Düzenlemeler

Bankaların vermiş oldukları kredileri takip etmelerine ve bu kredilere ilişkin çeşitli karşılıklar ayırmalarına ilişkin genel esasları düzenleyen Karşılıklar Yönetmeliği’nde Mart ayında çeşitli uygulama değişiklikleri öngörülmüştü. 9312 sayılı Karar ile temel olarak bankaların likidite risklerini azaltmak ve karşılık ayrılması gereken kredilerin kapsamını daraltmak üzere çeşitli uygulamalara 30.06.2021 tarihine kadar devam edilmesi öngörülmüştür.

a. Kredilerin Geri Ödenememesi Sebebiyle Grup Değişikliği

Karşılıklar Yönetmeliği Madde 4 uyarınca tahsillerinde (i) 0-30 gün arasında gecikilen kredilerin birinci grupta, (ii) 30-90 gün arasında gecikilen kredilerin ise ikinci grupta takip edilmesi öngörülmüştür.

Daha önce; (i) 17.3.2020 tarihli ve 8948 sayılı ve (ii) 27.3.2020 tarihli ve 8970 sayılı Kurul Kararları ile bu süreler 31.12.2020 tarihine kadar genişletilmiş olup (i) birinci grup krediler için öngörülen gecikme süresinin 0-90 gün ve (ii) ikinci grup krediler için öngörülen gecikme süresinin 90-180 gün olarak uygulanması öngörülmüştür.

9312 sayılı Karar ile yukarıda belirtilen 31.12.2020 tarihinin, 30.06.2021 olarak uygulanmasına karar verilmiştir. Bu kapsamda ödemelerinde 90-180 gün arasında gecikme olan kredilerin 30.06.2021 tarihine kadar ikinci grupta izlenmelerine devam edilebilecektir ve bu kredilerle ilgili olarak özel karşılık ayrılması zorunlu olmayacaktır.

Karşılıklar Yönetmeliği Madde 4/1 uyarınca yeniden yapılandırılarak canlı alacak olarak sınıflandırılan ve (i) bir yıllık izleme süresi içerisinde anapara ve/veya faiz ödemesi otuz günden fazla geciken veya (ii) bu izleme süresi içinde bir kez daha yeniden yapılandırmaya tabi tutulan kredilerin üçüncü grup altında sınıflandırılması gerekmektedir. 9312 sayılı Karar ile bu hükmün 30.06.2021 tarihine kadar uygulanmaması öngörülmüştür.

b. Donuk Alacakların İzlemeye Konu Olması Gereken Süre Sebebiyle Grup Değişikliği

Karşılıklar Yönetmeliği Madde 7/5 uyarınca donuk alacakların; yeniden yapılandırılmasını takiben bir yıl boyunca donuk alacak olarak izlenmesi, diğer şartlar sağlanmışsa birinci yılın sonunda ikinci grup altında takip edilmesi öngörülmektedir. 9312 sayılı Karar ile bu izleme süresinin 30.06.2021 tarihine kadar altı ay olarak uygulanması öngörülmüştür. Böylece ilgili krediler, diğer şartlar mevcutsa, donuk alacak statüsünden daha kısa sürede çıkabilecektir.

c. Nakdi Ödeme Gerçekleştirilememesi Sebebiyle Grup Değişikliği

Karşılıklar Yönetmeliği Madde 6/4 uyarınca kısmen aktiften silinen, teminatları banka tarafından kredi borcuna karşılık edinilmiş olan veya ayni olarak ödeme yapılan kredilerin canlı olarak sınıflandırılabilmesi yasaklanmıştır. 9312 sayılı Karar ile teminatları banka tarafından kredi borcuna karşılık edinilmiş olan veya ayni olarak ödeme yapılan krediler bu yasağın dışında bırakılmıştır. Bu sayede yukarıdaki şekillerde ödemeleri yapılan kredilerin de canlı alacak olarak sınıflandırılabilmesine izin verilmiştir.

d. Bankalarca Edinilen Malvarlıklarına İlişkin Sınırlama

Karşılıklar Yönetmeliği Madde 16/2 uyarınca bankalar, alacaklarına karşılık elde ettikleri emtia ve

gayrimenkulleri, edinim tarihinden itibaren 3 yıl içerisinde elden çıkarmakla yükümlüdür. 9312 sayılı Karar

ile bu zorunluluğun 30.06.2021 tarihine kadar uygulanmamasına karar verilmiştir.

III. YÜRÜRLÜK SÜRESİ UZATILMAYAN DÜZENLEMELER

BDDK, yukarıda Bölüm I’de (Yürürlüğü Uzatılan Düzenlemeler) yer alan konularda çeşitli uygulamaların 30.06.2021 tarihine kadar uzatılmasını karar vermiş olmakla birlikte bankacılık sektörünün mali bünyesine ilişkin göstergelerin daha şeffaf bir şekilde izlenebilmesini ve olası risklerin daha etkin bir şekilde yönetilebilmesini sağlamak amacıyla çeşitli raporlama yükümlülüklerinin, hesaplamaların ve aşağıda yer alan uygulamaların 31.12.2020 tarihinde sona ermesini öngörmüştür.

1. Finansal Teminatlara İlişkin Değerleme Yükümlülüğüne İlişkin Düzenlemeler

Kredi Riski Azaltım Tekniklerine İlişkin Tebliğ Madde 20/4 uyarınca finansal teminatların operasyonel yönetimlerinin verimli bir biçimde sağlanması amacıyla en fazla 6 ayda 1 kere bu teminatların değerlemelerinin yapılması gerekmektedir. BDDK’nın 29.05.2020 tarihli ve 9041 sayılı kurul kararı ile bu değerlemeye ilişkin periyodun 31.12.2020 tarihine kadar bankaların takdirine bırakılmasına veya 31.12.2019 tarihindeki değerlerin geçerli kabul edilmesine karar verilmiştir. 9312 sayılı Karar ile bu uygulamanın süresinin uzatılmayacağı, 31.12.2020 tarihi itibarıyla bu uygulamanın sona ereceği ve finansal teminatların ilgili tebliğ hükmü uyarınca değerlemeye tabi tutulması gerekeceği öngörülmüştür.

2. Likidite Karşılama ve Yeterlilik Oranlarına İlişkin Düzenlemeler

Pandemi döneminde yaşanan likidite sıkıntıları sebebiyle bankaların likidite yeterlilik ve likidite karşılama oranlarına ilişkin yükümlülüklerden bazılarına ilişkin olarak 31.12.2020 tarihine kadar geçerli olmak üzere çeşitli muafiyetler tanınmıştır. 9312 sayılı Karar ile bu muafiyetlerin 31.12.2020 tarihi itibarıyla sona ereceği öngörülmüştür.